Πως οι προσλαμβάνουσες διαμορφώνουν την κοσμοθεωρία μας

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εποχή στην οποία γεννηθήκαμε έχει μεγάλη σημασία για τη διαμόρφωση της κοσμοθεωρίας μας. Όσοι γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1920 μεγάλωσαν σε μια χώρα όπου ο γάμος μεταξύ ομοφύλων ήταν αδιανόητος. Ενώ, όσοι γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1990 έχουν μια εντελώς διαφορετική αναφορά για το τι είναι φυσιολογικό και τι όχι.

Ορισμένες έρευνες έχουν επισημάνει έναν αυξανόμενο φιλελευθερισμό μεταξύ των νεότερων γενεών. Μια πρόσφατη αναφορά στους Financial Times υποδηλώνει ότι οι συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008 μπορεί κάλλιστα να μετατρέψουν τους millennials σε ισόβιους φιλελεύθερους, σημειώνοντας ότι όσοι γεννήθηκαν μεταξύ 1981 και 1996 τηρούν πιο στενά τις φιλελεύθερες αξίες σε σύγκριση με προηγούμενες γενιές.

Ο Burn-Murdoch διαπίστωσε ότι οι millennials στις ΗΠΑ «έχουν πιο αριστερές αντιλήψεις όσον αφορά τα οικονομικά» από τις προηγούμενες γενιές, και αυτό οφείλετεαι στο γεγονός ότι φθάνουν σε «πολιτική ωριμότητα στον απόηχο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης». Αυτός θα μπορούσε επίσης να είναι ο λόγος που τάσονται υπέρ της μεγαλύτερης διανομής πλούτου από τους πλούσιους στους φτωχούς.

Ωστόσο, ακόμα και αυτοί οι αιώνιοι φιλελεύθεροι, φαίνεται ότι μεγαλώνοντας, ο τρόπος που θα βλέπουν τον κόσμο αναμένεται να είναι λίγο πιο συντηρητικός. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι θα γίνουν ξαφνικά ρατσιστές. Πιθανότατα, όμως να γίνου λιγότεροι εξωστρεφής σε σχέση με το πως είναι στα 25 τους χρόνια.

Παράγοντες που επηρεάζουν τη δημιουργία συντηρητικών ιδεών………

Στοιχεία προσωπικότητας

Γενικά, η προσωπικότητα θεωρείται ότι δεν μεταβάλλεται ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της ζωής. Ωστόσο, μια μελέτη του 2011 σε 20.000 Γερμανούς έδειξε ένα ενδιαφέρον στοιχείο. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Γερμανοί που συμμετείχαν στην έρευνα είχαν μειωμένα επίπεδα δεκτικότητας σε νέες εμπειρίες. Επίσης μια ανασκόπηση 92 επιστημονικών μελετών δείχνει ότι η διανοητική περιέργεια τείνει να μειώνεται στα γηρατειά. Στοιχείο το οποίο μπορεί να εξηγεί τις αυξήσεις των συντηρητικών ιδεών που σχετίζονται με την ηλικία.

Σε οποιαδήποτε ηλικία, οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς τα επίπεδα περιέργειας. Αυτές οι διαφορές έχουν αποδοθεί στο ευρύτερο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας της ανοιχτής αντίληψης. Αυτό είναι σημαντικό γιατί, όπως υποστηρίζει ο Brent Donnellan, καθηγητής ψυχολογίας στο Texas A&M University και συν-συγγραφέας αυτής της μελέτης, η εξωστρέφεια «τείνει να προβλέπει φιλελεύθερες συμπεριφορές».

Τονίζει, ωστόσο, ότι το μέγεθος της αλλαγής φαίνεται να είναι μικρό. «Αν είσαι αρκετά φιλελεύθερος ως 40χρονος, πιθανότατα θα είσαι αρκετά φιλελεύθερος ως 60χρονος». Αλλά «το απόλυτο επίπεδο μπορεί να πέσει λίγο». Θα εξακολουθείτε να είστε ένας φιλελεύθερος 60χρονος σε σχέση με άλλους 60χρονους, αλλά λιγότερο φιλελεύθερος σε σύγκριση με μια ομάδα 25χρονων.

Τα υψηλότερα επίπεδα εξωστρέφειας έχουν συσχετιστεί όχι μόνο με αισθητικά και πολιτιστικά ενδιαφέροντα αλλά και με μια γενική τάση αναζήτησης συναισθηματικά διεγερτικών και αδρεναλιστικών δραστηριοτήτων.

Επιπλέον, οι ανοιχτοί άνθρωποι είναι επίσης πιο πιθανό να επιδεικνύουν αντικομφορμιστικές στάσεις. Να αμφισβητούν το status quo και την εξουσία. Αν και αυτές οι ιδιότητες καθιστούν τα υψηλά επίπεδα ανοιχτής αντίληψης μια πιθανή απειλή για την κοινωνία, είναι επίσης η πηγή δημιουργικότητας, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, καθώς και ένα πνευματικό αντίδοτο στον ολοκληρωτισμό, την αδικία και την προκατάληψη.

Εγκεφαλικές αλλοιώσεις

Πολλοί ψυχολόγοι πίστευαν ότι η μεγαλύτερη προκατάληψη μεταξύ των ηλικιωμένων οφειλόταν στο γεγονός ότι οι ηλικιωμένοι μεγάλωσαν σε περιόδους λιγότερο ισότητας.

Εκτός όμως από το περιβάλλον που μεγάλωσαν και καθόρισαν την προσωπικότητα τους, το πέρασμα του χρόνου επιφέρει φυσιολογικές αλλαγές στον εγκέφαλο που μπορούν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη προκατάληψη μεταξύ των ηλικιωμένων.

Οι μετωπιαίοι λοβοί είναι το τελευταίο τμήμα του εγκεφάλου που αναπτύσσεται καθώς προχωράμε στην παιδική και εφηβική ηλικία και το πρώτο τμήμα του εγκεφάλου που ατροφεί καθώς γερνάμε. Η ατροφία των μετωπιαίων λοβών δεν μειώνει τη νοημοσύνη, αλλά υποβαθμίζει τις εγκεφαλικές περιοχές που είναι υπεύθυνες για την αναστολή άσχετων ή ακατάλληλων σκέψεων.

Η έρευνα δείχνει ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ηλικιωμένοι έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να βρουν τη λέξη που αναζητούν – και γιατί υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να εκφράσουν ιδέες που προηγουμένως θα είχαν καταπιέσει.

Ο Bill von Hippel, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία, βρήκε ένα ενδιαφέρον μοτίβο στα πειράματα και τις μελέτες του για την ηλικία και τις προκατειλημμένες απόψεις.

Ο Von Hippel διαπιστώνει ότι οι ηλικιωμένοι γενικά θέλουν να είναι δίκαιοι και να συγκρατούν τις προκαταλήψεις. Αλλά κυριολεκτικά δεν μπορούν να ελέγξουν τον εαυτό τους, κάτι που ο Von Hippel υποπτεύεται ότι είναι το αποτέλεσμα της επιδείνωσης του εγκεφάλου που έρχεται με τη γήρανση. Επίσης, καθώς μεγαλώνουμε, είμαστε συνεχώς εκτεθειμένοι σε στερεότυπα. Μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε σιωπηρά, παρόλο που μπορεί να μην τα πιστεύουμε ή να μην τα ενεργούμε. Τα στερεότυπα «ενεργοποιούνται αυτόματα είτε τα θέλουμε είτε όχι», λέει.

Απαιτείται διανοητική προσπάθεια για να φιμωθούν αυτά τα στερεότυπα και να σκεφτόμαστε τους ανθρώπους με πιο ολοκληρωμένο τρόπο. Καθώς γερνάμε, και καθώς οι μετωπιαίοι λοβοί μας χάνουν την ευκρίνεια τους, μπορεί να χαθεί αυτή η ικανότητα να αναστέλλουμε στερεότυπες σκέψεις, παρά τις δηλωμένες προθέσεις μας.

Ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών

Κάτι άλλο που επηρεάζεται είναι η κριτική σκέψη, ιδίως η ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών. Στους περισσότερους ανθρώπους η ταχύτητα της επεξεργασίας πληροφοριών, βασικό συστατικό της κρίσης και της ευφυΐας, κορυφώνεται γύρω στα μέσα της 2ης δεκαετίας της ζωής τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι γίνονται πολύ πιο αργοί μετά τα 40 τους, με σημαντική επιβράδυνση μετά τα 60 τους. Τα καλά νέα, ωστόσο, είναι ότι πιο αργό δεν σημαίνει απαραίτητα και χαζό. Στην πραγματικότητα, οι ηλικιωμένοι μπορούν να βασίζονται καλύτερα στη γνώση, την εμπειρία και την τεχνογνωσία, επομένως δεν επηρεάζονται τόσο από την πιο αργή ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών.

Ωστόσο, για να ανακτήσουν τη γνώση πιο αποτελεσματικά, είναι σημαντικό να εξοικονομούν τη σκέψη τους και το να βλέπουν τα πράγματα με πιο κατηγοριοποιημένους ή «ασπρόμαυρους» όρους καθώς έτσι η σκέψη γίνεται πιο λιτή και αποτελεσματική.

Τι λένε οι μελέτες

Μια ανασκόπηση 88 μελετών σε 12 χώρες δείχνει ότι οι ηλικιωμένοι είναι γενικά λιγότερο ανεκτικοί στην ασάφεια και έχουν μεγαλύτερη ανάγκη εσωστρέφειας και ανασύνταξης. Αυτό συχνά εκδηλώνεται από το ισχυρότερο σύνολο αρχών και κανόνων τους και την τάση να απορρίπτουν πληροφορίες που έρχονται σε σύγκρουση με τις απόψεις τους.

Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να έχουν κατηγορηματικές κρίσεις για γεγονότα, πράγματα ή ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι συχνά ενεργούν με προκατάληψη καθώς έχουν άποψη πριν πραγματικά κρίνουν. Αυτό συμβαίνει γιατί στις μεγαλύτερες ηλικίες η διατήρηση της παλιάς γνώσης είναι πιο σημαντική από την απόκτηση νέας γνώσης.

Σε κάποιο βαθμό, κάθε άτομο είναι μοναδικό και τα αναπτυξιακά πρότυπα αλλαγής και σταθερότητας στην προσωπικότητα και τον πολιτικό προσανατολισμό δεν θα είναι ποτέ πανομοιότυπα για δύο άτομα. Είναι ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι υπάρχουν πειστικά στοιχεία τα οποία δείχνουν ότι οι άνθρωποι καθώς γερνούν γίνονται πιο υπερβολικές εκδοχές του εαυτού τους.

Υπό αυτή την έννοια, οι άνθρωποι είναι ακριβώς όπως το κρασί: οι καλοί γίνονται καλύτεροι με την ηλικία, ενώ οι κακοί, χειρότεροι.

ΠΗΓΗ
OLAFAQ