Η 50και Ελλάς σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των πολιτών και ειδικότερα των πολιτών μεγαλύτερης ηλικίας και ηλικιωμένων, έχοντας ως σημεία αναφοράς:

• Το Ελληνικό Σύνταγμα¹
• Τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα το άρθρο 25 περί δικαιωμάτων των ηλικιωμένων²
• Την Ευρωπαϊκή Χάρτα Δικαιωμάτων των Ασθενών³
• Τις συνεισφορές της 50και Ελλάς στο Ανοιχτό Σχέδιο της Μόνιμης Ομάδας Εργασίας για τη Γήρανση του ΟΗΕ (Open Ended Working Group-OEWG) και στο Διεθνές Σχέδιο Δράσης της Μαδρίτης για τη Γήρανση (ΜIPAA+20) της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE)⁴, που κατέληξε στην Υπουργική Διακήρυξη την οποία υπέγραψαν όλες οι συμμετέχουσες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας (Ιούνιος 2022)⁵.
• Την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Φροντίδα 2022⁶

[1] Ελληνικό Σύνταγμα
[2] Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
[3] Ευρωπαϊκή Χάρτα Δικαιωμάτων των Ασθενών
[4] Διεθνές Σχέδιο Δράσης της Μαδρίτης για τη Γήρανση (ΜIPAA+20) της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE)
[5]  Υπουργική Διακήρυξη της Ρώμης 2022 «Ένας Βιώσιμος Κόσμος για όλες τις Ηλικίες: Συνένωση Δυνάμεων για Αλληλεγγύη και Ίσες Ευκαιρίες σε όλη τη Ζωή»
[6]  Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Φροντίδα 2022

Το εθνικό σχέδιο δράσης δικαιωμάτων για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας θα αποτελέσει μια ενιαία ομπρέλα πολιτικής δράσης, από όλα τα Υπουργεία που ευλόγως εμπλέκονται, σύμφωνα με τις αρμοδιότητές τους, στην ιδιαίτερη μέριμνα που το κράτος οφείλει στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και στα άτομα τρίτης ηλικίας.

Αυτό το κείμενο θα αποτελεί πρότυπο χάραξης στρατηγικής, λαμβάνοντας υπόψιν και αλληλοεπιδρώντας με το εθνικό και ευρωπαϊκό/ διεθνές δίκαιο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα επεκτείνεται στην μέριμνα και στα δικαιώματα των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας και δεν θα περιορίζεται στα μέτρα και το όραμα για την αναστροφή της γήρανσης του πληθυσμού, όπως π.χ. τα μέτρα στήριξης της τεκνοποίησης.

[7] Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ

• Διασφάλιση του δικαιώματος της ίσης πρόσβασης στο Δημόσιο Σύστημα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με έμφαση στην προώθηση και προαγωγή της υγείας, στην πρόληψη ασθενειών και αναπηριών και στην αποκατάσταση.
• Επένδυση στο ΕΣΥ με αύξηση των οικονομικών πόρων και αύξηση του υγειονομικού προσωπικού (ιδίως νοσηλευτών) σε επαρκείς αριθμούς και καλύτερους μισθούς, για την σωστή λειτουργία του συστήματος.
• Υποστήριξη της χρήσης ΤΠΕ (Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνιών) /ΑΙ (Τεχνητή Νοημοσύνη) στο προσωπικό, στους ηλικιωμένους και στους φροντιστές για την προώθηση της ολοκληρωμένης και καλύτερης φροντίδας στο σπίτι (integrated care).
• Αναγνώριση της Γηριατρικής και της Γεροντολογίας ως ειδικότητες ή ως εξειδίκευση στην Ελλάδα.
• Ανάπτυξη πρωτοκόλλων και κινήτρων για τους επαγγελματίες της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) με στόχο την πρόληψη και προαγωγή της υγείας των ηλικιωμένων και των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας.
• Ανάπτυξη ενδιάμεσων δομών και υπηρεσιών για την υγιή και ενεργό γήρανση, π.χ. υπηρεσίες κατ’ οίκον παρέμβασης εξειδικευμένες σε ειδικές ομάδες του πληθυσμού, όπως οι καταγματίες, οι ογκολογικοί ασθενείς και τα κέντρα υγιούς γήρανσης.

[8] Hellenic Republic Report on Implementation of the Madrid International Plan of Action on Ageing 2018-2022

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ

• Δικαίωμα των ηλικιωμένων για πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας κατ’ οίκον ή σε δομές μακροχρόνιας φροντίδας, με βάση τις ανάγκες τους για φροντίδα και υποστήριξη.
• Αναγνώριση και θεσμοθέτηση του ρόλου των άτυπων – οικογενειακών φροντιστών ηλικιωμένων από το Κράτος, με σύμβαση εργασίας, κοινωνική ασφάλεια και ορθές συνθήκες εργασίας.
• Δημιουργία οργανωμένου πλαισίου κατάρτισης και αναγνωρισμένου Διπλώματος στην Φροντίδα Ηλικιωμένων για την σωστή ποιοτική φροντίδα στο σπίτι και σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ).
• Δικαίωμα πρόσβασης σε εξατομικευμένες θεραπείες και σε εξατομικευμένα πλάνα φροντίδας.
• Επέκταση του εύρους υφιστάμενων υπηρεσιών (π.χ. ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ και Βοήθεια-στο-Σπίτι) και δημιουργία νέων ποιοτικών δημόσιων υπηρεσιών και κατ’ οίκον φροντίδας.
• Ανάπτυξη ενδιάμεσων δομών και υπηρεσιών φροντίδας: ανακουφιστικής φροντίδας, διαχείρισης του πόνου και φροντίδας στο τέλος της ζωής.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ

• Αύξηση των εργαζόμενων μεγαλύτερης ηλικίας (50+ ) στην αγορά εργασίας.
• Βελτίωση της απασχολησιμότητας ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, με την ενίσχυση της προσβασιμότητας στην επαγγελματική κατάρτιση, με αναβάθμιση και ενίσχυση δεξιοτήτων, για να είναι πιο ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας.
• Θεσμοθετημένη εξασφάλιση ίσων ευκαιριών συμμετοχής για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στην αγορά εργασίας, ιδιαιτέρως των ατόμων 50+ και κυρίως των γυναικών, με ποσόστωση.
• Ενθάρρυνση και αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας μετά την συνταξιοδότηση, με στόχο την κάλυψη θέσεων εργασίας, την αυτό-απασχόληση και το mentoring και την μερική και εποχιακή απασχόληση των συνταξιούχων, χωρίς όριο ηλικίας.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ

• Δημιουργία Εθνικού / Περιφερειακών Παρατηρητηρίων Τρίτης Ηλικίας (Γήρανση, Υγιής και Ενεργός Γήρανση, Απασχόληση κλπ.), για συλλογή πρωτογενών και δευτερογενών δεδομένων σχετικά με τις δημογραφικές, γεωγραφικές, οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες των ηλικιωμένων και των φροντιστών τους.
• Δικαίωμα πρόσβασης στην έρευνα και σε εξατομικευμένα πλάνα απασχόλησης.
• Ίση πρόσβαση στην δια βίου μάθηση μέσω ειδικών προγραμμάτων για συνταξιούχους (κατάρτιση, εκμάθηση νέων δεξιοτήτων και γνώσεων, αναβάθμιση γνώσεων).
• Παρακολούθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων χρήσης ψηφιακών εργαλείων για την ένταξη και την ευχερή αξιοποίηση στην καθημερινότητα των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας.
• Υποστήριξη δράσεων για την ενθάρρυνση της ψηφιακής γνώσης και χρήσης από όλο το προσωπικό υγείας και φροντίδας που μπορεί να βοηθήσει στην ολοκληρωμένη και καλύτερη διαχείριση της περίθαλψης.
• Κέντρα παροχής εξυπηρέτησης, ενημέρωσης, υποστήριξης και κατάρτισης για τους άτυπους φροντιστές σε κάθε δήμο.

Η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Προσβάσιμα Προϊόντα και Υπηρεσίες (2019)¹⁰ τονίζει περαιτέρω τους τρόπους με τους οποίους τα κράτη μέλη πρέπει να ενεργούν για να διασφαλίσουν τα ίσα δικαιώματα όλων των πολιτών τους στην πρόσβαση στο περιβάλλον τους.

ΣΤΟΧΟΣ: Η εφαρμογή της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ

• Δημιουργία Εθνικού / Περιφερειακών Παρατηρητηρίων Τρίτης Ηλικίας για συλλογή πρωτογενών και δευτερογενών δεδομένων, που θα παρακολουθήσουν την προσβασιμότητα του περιβάλλοντος, των υπηρεσιών και των προϊόντων.
• Συνεργασία του δημόσιου τομέα, με τις οργανώσεις ΑΜΕΑ, για την παρακολούθηση των μέτρων και σχεδίων προσβασιμότητας, σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, με τακτική αξιολόγηση της εφαρμογής τους, μέσω διαβούλευσης με τους ηλικιωμένους και ΑΜΕΑ σε όλα τα στάδια.

[9]  Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
[10]  European accessibility act – Employment, Social Affairs & Inclusion

Αυτό προϋποθέτει τόσο ο τοπικός τουρισμός και η απασχόληση, όσο και οι αρμόδιοι φορείς π.χ. επιχειρήσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα, φορείς εργαζομένων κλπ, να αναλάβουν κατάλληλους πρακτικούς τρόπους που προωθούν την βιώσιμη ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας στην Ελλάδα.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ

• Συστηματική και περιοδική έρευνα αγοράς των τουριστών μεγαλύτερης ηλικίας με ειδική έμφαση στην προσβασιμότητα, στην διερεύνηση της τουριστικής εμπειρίας και των επιθυμιών τους.
• Βοήθεια στην ανάπτυξη της τοπικής και περιφερειακής κατάρτισης στους εργαζόμενους του τουριστικού κλάδου (συμπεριλαμβανομένου του ιαματικού τουρισμού), για την δημιουργία επιχειρηματικής συνείδησης, με εκπαίδευση και ενημέρωση για τα χαρακτηριστικά των ασημένιων τουριστών και πως να αποφύγουν στερεοτυπικές συμπεριφορές.
• Προώθηση συνεργιών μεταξύ φορέων και επιχειρήσεων σε τοπικό επίπεδο για την δημιουργία τουριστικής αλυσίδας και την συμβολή στη βελτίωση των age-friendly υποδομών, υπηρεσιών και προϊόντων σε τουριστικούς προορισμούς στην Ελλάδα.
• Συμβολή στην καλύτερη διάχυση πληροφοριών στο διαδίκτυο και συγκεκριμένα μέσω υφιστάμενων εφαρμογών ταξιδίων, καθώς και ανάπτυξη νέων εφαρμογών (apps) και τεχνολογιών για τις ανάγκες της εκάστοτε περιοχής, με σκοπό την βελτίωση του ασημένιου τουριστικού προϊόντος στην Ελλάδα και την επέκταση της τουριστικής περιόδου.