Αθήνα, 25.11.2022

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Προς:

Πρωθυπουργό, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη
Υπουργό Επικρατείας, κ. Γεώργιο Γεραπετρίτη
Υπουργό Εσωτερικών, κ. Μαυρουδή Βορίδη

ΘΕΜΑ: Σχέδιο Νόμου για εξειδίκευση άρθρου 73 παρ. 6 του Συντάγματος σχετικά με τη Νομοθετική Πρωτοβουλία Πολιτών

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,
Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί,

Με την παρούσα, οι συνυπογράφουσες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, ομάδες και κινήσεις πολιτών καλούμε την Κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις επιταγές του Συντάγματος και να αναλάβει άμεσα πρωτοβουλία για τη σύνταξη του Νόμου που θα θέσει σε εφαρμογή τη Νομοθετική Πρωτοβουλία Πολιτών.

Αναλυτικότερα, στο προσφάτως αναθεωρημένο Σύνταγμα του 2019, με το άρθρο 73 παρ. 6, εισάγεται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ο θεσμός της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας: Η δυνατότητα, δηλαδή, να καταθέτουν οι πολίτες προτάσεις νόμου στη Βουλή. Η σχετική διάταξη υπερψηφίστηκε με ευρύτατη πλειοψηφία από το σύνολο σχεδόν της Βουλής και συνιστά αναμφίβολα θετική πολιτική καινοτομία για τη χώρα μας, έστω και αν, συγκριτικά με αντίστοιχες διατάξεις άλλων ευρωπαϊκών κρατών αλλά και της ίδιας της ΕΕ, περιορίζει σημαντικά την εμβέλεια του θεσμού και δρα αποτρεπτικά στην εφαρμογή του καθώς: αφ ’ενός ορίζει υπέρογκο ελάχιστο αριθμό 500.000 υπογραφών – ενδεικτικά, 50.000 υπογραφές απαιτούνται στην Ιταλία των 50 εκατομμυρίων πολιτών και 1.000.000. υπογραφές απαιτούνται για όλη την Ε.Ε.!- και, αφ’ετέρου περιορίζει το αντικείμενο και επιτρέπει έως δύο (2) νομοθετικές πρωτοβουλίες ανά κοινοβουλευτική περίοδο.

Ακόμη και με τους παραπάνω περιορισμούς, η θέσπιση της άμεσης συμμετοχής των πολιτών στη νομοθετική λειτουργία αποτελεί μια σημαντική δημοκρατική κατάκτηση για τη χώρα μας, καθώς συμβάλλει στην ενίσχυση των πολιτικών δικαιωμάτων και στη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά.

Αποτελεί δε, αποτέλεσμα μακροχρόνιας προσπάθειας διαφόρων φορέων, οργανώσεων, πρωτοβουλιών, νομικών και πολιτών. Να σημειώσουμε, μάλιστα, στο σημείο αυτό, ότι η «Πρωτοβουλία για Ριζική Συνταγματική Αλλαγή», που συνυπογράφει την παρούσα δήλωση, έχει ήδη συντάξει ένα πρώτο Σχέδιο του απαιτούμενου εφαρμοστικού νόμου. Ελπίδα και πρόθεση είναι το αρχικό αυτό σχέδιο, ανοικτό σε τροποποιήσεις και προσθήκες, να αποτελέσει μια αρχική βάση για την αναγκαία δημόσια διαβούλευση τόσο σε επίπεδο πολιτών όσο και πολιτικών. Περαιτέρω, θα αποτελέσει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ο εφαρμοστικός νόμος να έχει προταθεί από πολίτες σαν γόνιμη και ελπιδοφόρα αφετηρία για τις ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες.

Σε μια εποχή όπου οι αξίες της δημοκρατίας δοκιμάζονται ολοένα και περισσότερο, η εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα φθίνει και οι δυνάμεις του εθνολαϊκισμού προελαύνουν ακόμη και σε κράτη με μακρά δημοκρατική παράδοση, νομοθετικές πρωτοβουλίες που προάγουν την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στα κοινά μπορούν να δώσουν νέα πνοή στη δημοκρατία μας.

Δυστυχώς, τρία (3) χρόνια μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος, και η σπουδαία αυτή δυνατότητα παραμένει ανενεργή, καθώς απαιτείται εφαρμοστικός νόμος και δεν διαφαίνεται κάποια σχετική νομοθετική πρόθεση από την ελληνική κυβέρνηση. Πρόκειται για μια αποκαρδιωτική περιφρόνηση προς το Σύνταγμα, τους πολίτες και τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Ενόψει των ανωτέρω, σάς καλούμε να μας ενημερώσετε για το πότε σκοπεύει η Κυβέρνηση να προχωρήσει στη σύνταξη και πρόταση του εν λόγω σχεδίου νόμου καθώς και αν θα συμπεριλάβετε στην νομοπαρασκευαστική διαδικασία τα μέλη της ΚτΠ.

Ευχαριστούμε θερμά για την προσοχή και παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση.

Με εκτίμηση,

Στέφανος Λουκόπουλος, Διευθυντής Νόμιμος Εκπρόσωπος Vouliwatch
Χρήστος Λυντέρης, για λογαριασμό της ομάδας συντονισμού της Πρωτοβουλίας για Ριζική Συνταγματική Αλλαγή

ΟΙ ΣΥΝΥΠΟΓΡΑΦΟΥΣΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

1. Μυρτώ – Μαρία Ράγγα, εκ μέρους της 50και Ελλάς 2. Χρυσάνθη Γεωργαντά, Career Sign – Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας 3. Βασίλης Σοφιαδέλης, Changemakers Lab 4. Αραβέλλα Σαλονικίδου, Σύλλογος Κοινωνικοοικονομικής Δικτύωσης και Αλληλοβοήθειας “Cosmus DIY” 5. Έλενα Ζερβοπούλου, Diversity United 6. Εύα Παπανικολάκη, Fridays for Future Greece 7. Νίκος Οντουμπιτάν, Γενικός Διευθυντής του Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity 8. Σάντυ Φαμελιάρη – εκ μέρους Greenpeace Greece 9. Γιώργος Γαμπιεράκης, Πρόεδρος Ακαδημίας Εθελοντισμού HELPHELLAS 10. Σωτήρης Πετρόπουλος, HIGGS – Higher Incubator Giving Growth & Sustainability 11. Στέφανος Βιτωράτος, εκ μέρους της Homo Digitalis 12. Νικόλαος Πασαμήτρος, Inter Alia 13. Γιάννης Σπανούδης, KROMA ΑΜΚΕ – Διεθνής Πλατφόρμα Σύγχρονης Τέχνης & Πολιτισμού 14. Μαρία Αστερίου, People Behind 15. Σόνια Γεροδήμου, We Love Marathon 16. ‘Ερη Παυλάκη, Women Do Business 17. Αιμιλία Δρούγα, ΑΡΙΩΝ-Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών 18. Δημήτρης Μουρατίδης, Αστερίας ΑΜΚΕ 19. Βουρλής Πέτρος, εκ μέρους της ομάδας ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ & ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ 20. Άγγελος Κασκάνης, Διεθνής Διαφάνεια Ελλάδος 21. Εμμανουέλα Καποκάκη, Εικαστικό Θέατρο Κούκλας ‘Πράσσειν Άλογα’ 3 22. Ναυσικά Παπανικολάτου, Εκπρόσωπος της Ελληνικής Ομάδας για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων (ΕΟΔΜ) 23. Παναγιώτης Δημητράς, Εκπρόσωπος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) 24. Βασίλης Τσαρνάς, Εκπρόσωπος της Ένωσης Ουμανιστών Ελλάδας (ΕΝΩ.ΟΥΜ.Ε.) 25. Γεώργιος Γιαννακόπουλος, Επιστήμη για Σένα ΑΜΚΕ / SciFY 26. Φαίη Ορφανίδου, Καθετή 27. Μπίστα Ευαγγελή, Κέντρο Καθοδήγησης Καρκινοπαθών-ΚΑΠΑ3 28. Καπετάνου Ευαγγελία Κίνηση οικογενειών και φίλων για την ψυχική υγεία (Κ.Ο.ΦΙ.Ψ.Υ.) 29. Περικλής Χατζηνάκος, Διευθυντής Περιβαλλοντικής Οργάνωσης Μαμαγαία 30. Ευανθία Καρπετά , ΑΜΚΕ ΜοιαΖΩ – Φορέας γονέων για στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης ατόμων με αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού) 31. Ελένη Παπαϊωάννου, Ομάδα παραστατικών τεχνών Α(r)CT: Art can ACT 32. Αλέξανδρος Μελίδης, Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών – ΕΕΛΛΑΚ 33. Κατερίνα Νομίδου, Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία (ΠΟΣΟΨΥ) 34. Παπαφωτίκας Θεόδωρος, εκ μέρους ΣΟΦΨΥ Ιωαννίνων 35. Χριστίνα Μπίκου, Σύλλογος για την Ψυχική Υγεία Σ.Ο.Ψ.Υ. Πάτρας 36. Γιώργος Σαλιάγκας, Σύλλογος Οικογενειών & Φίλων για την Ψυχική Υγεία (ΣΟΦΨΥ) Ημαθίας 37. Χριστόφορος Παπαδάκης: Σύλλογος Οικογενειών & Φίλων για την ψυχική Υγεία (ΣΟΨΥ) Κορυδαλλού & Δυτικών Προαστίων 38. Νίκη-Ελένη Νομίδου, Σύλλογος Οικογενειών/Φροντιστών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία, Νόσο Alzheimer και Συναφείς Διαταραχές (ΣΟΦΨΥ Ν.Σερρών) 39. Αλέξανδρος Δελούκας, Σύμβουλος Συμμετοχικών Δημοτικών Προϋπολογισμών 40. Πουλοπάτης Γεώργιος ΣΥΝΑΙΝΟΥΝΤΕΣ ΔΟΤΕΣ 41. Γιάννης Νικολόπουλος, Σωματείο Τεχνοδρομώ 42. Μαρία Παπαδοπούλου, Φιλότης 43. Νικολέτα Ρεκατσίνα, Openous 44. Νίκος Χρυσόγελος, Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ 45. Ηλίας Ψυρούκης, SPIN – Space Innovation

UPDATES – ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙΣ

• Στις 3 Δεκεμβρίου 2022, η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ κατέθεσε σχετική επερώτηση, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, αναφέροντας την επιστολή μας και αυτούσιο το σκεπτικό αυτής. Δείτε το πλήρες κείμενο της επερώτησης.
• Στις 30 Δεκεμβρίου 2022, ο Υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, απάντησε ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει σχέδιο νόμου. Δείτε την απάντηση του Υπ. Εσωτερικών Μ. Βορίδη.

Στην εκπνοή του χρόνου, ο Υπ. Εσωτερικών απαντά ότι ετοιμάζει σχέδιο νόμου, μια σπουδαία απόδειξη ότι η συλλογική δράση και η επιμονή της Κοινωνίας των Πολιτών μπορούν να ασκήσουν πολιτική πίεση στην εξουσία και να πετύχουν ουσιαστικά νομοθετικά αποτελέσματα. Και είναι αυτό το πρώτο βήμα που θα δώσει την δυνατότητα στους πολίτες να συμμετάσχουν στη νομοθετική παραγωγή της χώρας τους και στη δημοκρατική συμμετοχή.

Μένει μόνο να δούμε, αν το Υπουργείο θα λάβει υπ΄όψιν του τις γνώσεις, την εξειδίκευση και την εμπειρία της Κοινωνίας των Πολιτών σε ένα τόσο σημαντικό θέμα και θα μας καλέσει να συμβάλουμε στο περιεχόμενο του σχεδίου νόμου.